ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Μέρος 5o
Μεγάλη δημοσιογραφική ἔρευνα για το Βυζάντιο
τοῦ Ἰωάνννη Σπ. Λαζαράκου – jlazarkosdim@yahoo.gr
Μέρος Πέμπτο (5ο)
Τὸ Βυζάντιο συνεχῶς σὲ πόλεμο
Στὸ 4ο Μέρος τῆς Ἔρευνάς μας παρουσιάσαμε τοὺς ἐχθρούς τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, κυρίως ἀναφερθήκαμε στοὺς Βησιγότθους καὶ στοὺς Ὀστρογότθους. Ἐπίσης ἀναφέραμε καὶ τὸ τὶ ἐπιδίωκαν καὶ τὶ στόχευαν ὅλοι αὐτοί οἱ ἐχθροί τοῦ Βυζαντίου. Φυσικά ὅλες αὐτές οἱ δημοσιεύσεις ἀποτελοῦν μιὰ γενική παρουσίαση τῆς ὅλης μας Ἔρευνας, ὡς ἐπιτομή, θὰ λέγαμε, τῆς Βυζαντινῆς Ἱστορίας ὅπως τουλάχιστον μᾶς τὴν ἔχουν παρουσιάσει μέχρι σήμερα οἱ διάφοροι Βυζαντινολόγοι (Μελετητές, Ἐρευνητές καὶ Ἱστορικοί).
Θεωρήθηκε ἀναγκαῖο νὰ προηγηθεῖ ἡ δημοσίευση αὐτῆς τῆς ἐπιτομῆς ὥστε οἱ ἀναγνῶστες ποὺ δὲν ἔχουν ἰδιαίτερες καὶ εὐρύτερες γνώσεις για τὸ Βυζάντιο νὰ ἀποκτήσουν αὐτὲς τὶς ἀναγκαῖες γνώσεις προκειμένου νὰ μπορέσουν νὰ κατανοήσουν καὶ τα ἐξειδικευμένα ἱστορικά, πολιτιστικά, κοινωνικά, οἰκονομικά κ.λ.π. στοιχεῖα ποὺ ὅλα μαζί συνθέτουν τὴν πραγματικότητα τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας καὶ ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ τὴν ἀπαρχή τῆς Εὐρώπης, ὅσο καὶ νὰ ἔχει πολεμηθεῖ, ἀλλά καὶ νὰ πολεμιέται μέχρι σήμερα αὐτή ἡ θέση, τὰ στοιχεῖα ποὺ ἤδη ὑπῆρχαν καὶ ποὺ προκύπτουν μᾶς το ἐπιβεβαιώνουν περίτρανα.
Πλῆθος εἶναι οἱ ἀξιόπιστες ἔρευνες καὶ μελέτες γιὰ τὸ Βυζάντιο, μία ἀπὸ αὺτές εἶναι καὶ αὐτή τοῦ ΕΘΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΜΠΟΣΙΑ 4 ΤΟ ΕΜΠΟΛΕΜΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ (9ος - 12ος αι.) ― ΙΔΡΥΜΑ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ – ΧΟΡΝ ΑΘΗΝΑ 1997.
Στη συνέχεια τῆς Ἔρευνάς μας θὰ χρησιμοποιήσουμε πολλά στοιχεῖα ἀπὸ τὴν προαναφερόμενη Ἐργασία «ΤΟ ΕΜΠΟΛΕΜΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ», προκειμένου νὰ διαφωτιστοῦμε καὶ νὰ διευρύνουμε τὶς γνώσεις μας. Ἐπίσης οἱ ἀναγνῶστες μας θὰ διαβάσουν καὶ πολλές ἄλλες Ἔρευνες - Μελέτες ποὺ ἤδη ἔχουν ἀναρτηθεῖ στὸ Διαδίκτυο καὶ θὰ συνιστούσαμε νὰ ἀναγνωσθοῦν. Πρὸς τὸ παρόν αναδημοσιεύουμε, αὐτούσιο, τὸν Πρόλογο τοῦ Ἔργου που ὑπογράφει ό κ. Νίκος Οἰκονομίδης:
«ΠΡΟΛΟΓΟΣ1
Η Βυζαντινή χιλιετία γνώρισε πολλούς πολέμους. Σχεδόν κάθε χρόνο, η αυτοκρατορία που, τον καιρό της ακμής της, βρισκόταν στο σημείο επαφής δύο ηπείρων, της Ευρώπης και της Ασίας, που ασκούσε απόλυτο έλεγχο στο πέρασμα από την Μαύρη Θάλασσα στο Αιγαίο και που κυριαρχούσε στο Βορειοανατολικό τέταρτο της Μεσογείου, είχε να αντιμετωπίσει κάποια εξωτερική στρατιωτική
απειλή ή και να οργανώσει δικές της επεκτατικές εκστρατείες. Πολλά ειπώθηκαν για το Βυζάντιο που, σταματώντας την αραβική
επέκταση στα τείχη της Κωνσταντινούπολης, συνέβαλε στην δημιουργία του πολιτισμού όπως τον γνωρίζουμε. Πολλά γράφτηκαν για τον στρατό και το ναυτικό της αυτοκρατορίας, για την χρηματοδότηση τους, για την οργάνωση τους. Λίγα όμως είναι γνωστά για την τεχνική του πολέμου, όπως την εφάρμοζαν οι Βυζαντινοί. Με άλλα λόγια, δεν έχουν μελετηθεί οι ένοπλες δυνάμεις του Βυζαντίου όταν επιτελούσαν την αποστολή για την οποία είχαν δημιουργηθεί, «εν δράσει».
Μερικοί ειδικοί από όλο τον κόσμο συγκεντρώθηκαν στην Αθήνα για να συζητήσουν το πώς η μεσαιωνική αυτοκρατορία αντιμετώπιζε στις λεπτομέρειες το καταλυτικό γεγονός που είναι ο πόλεμος. Σκοπός τους ήταν να θέσουν προβλήματα και να εξετάσουν απόψεις της Βυζαντινής πολεμολογίας. Έτσι, συζητήθηκε η εξέλιξη της οργάνωσης των επαρχιακών στρατευμάτων οι επαφές των Βυζαντινών με μερικούς από τους αντιπάλους τους· θέματα ορολογίας· η προετοιμασία του εκστρατευτικού σώματος, ο ανεφοδιασμός του, η συμπεριφορά του στην μάχη, η πολιορκητική τέχνη· το νομικό και ιδεολογικό υπόβαθρο, η οικονομική στήριξη και η κατασκοπεία.
Οι καρποί των εργασιών αυτών δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο των διεθνών συμποσίων του Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών.
Η ιδέα ενός συμποσίου για το Εμπόλεμο Βυζάντιο προτάθηκε στο
Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν το 1995 και έγινε δεκτή με ενθουσιασμό. Το συμπόσιο πραγματοποιήθηκε στις ωραίες και εύχρηστες εγκαταστάσεις του Ιδρύματος στην Πλάκα, κάτω από την Ακρόπολη, στις 28-30 Μαρτίου 1996, χάρη σε επιχορήγηση του Ιδρύματος Κωνσταντίνου και Έμμας Δοξιάδη. Οι σύνεδροι έφυγαν με θαυμάσιες αναμνήσεις. Πρέπει τώρα να κοιτάξουμε προς το μέλλον. Ελπίζω πως προσφέραμε το έναυσμα. Αυτή ήταν η φιλοδοξία των διοργανωτών. Μένει τώρα το πιο δύσκολο, η συνέχιση της έρευνας, δηλαδή πολλή δουλειά. Νίκος Οικονομίδης» .
Μία ἄλλη, ἰδιαίτερα γιὰ ἐμᾶς σπουδαία Ἐργασία, εἶναι ἐπίσης, αὐτή τοῦ ΕΘΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΕΙΕ) ─ «ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ» ─ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ─ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΛΕΝΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΥ. Copyright 2004.2
Οφείλουμε νὰ ἐννοιολογήσουμε τὸ λῆμμα «Ἀπαρχή» ποὺ σημαίνει: «αρχή, ξεκίνημα, πρώτη εκδήλωση, εμφάνιση. Καὶ τὸ επίρρημα Απαρχής σημαίνει από την αρχή».3
Ὅπως μᾶς λέγει ὁ κ. Νῖκος Οἰκονομίδης ποὺ παραθέσαμε παραπάνω τὸ Βυζάντιο συνεχῶς βρισκόταν σὲ πολέμους. Ὁ Κινέζος στρατηγός ΣΟΥΝ ΤΖΟΥ πριν 2.400 χρόνια περίπου εἶπε: «Ο πόλεμος είναι η σημαντικότερη υπόθεση ενός κράτους, ἡ βάση της ζωής και του θανάτου, τὸ Μονοπάτι (Ταὸ*) για την επιβίωση ή την εξάλειψη. Ως εκ τούτου θα πρέπει να μελετάται και να αναλύεται εκτενώς»4.
Ὁ Πρῶσος Στρατηγός ΚΑΡΛ ΦΟΝ ΚΛΑΟΥΖΕΒΙΤΣ στὸ δοκίμιό του «ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ» καὶ στὸ Κεφάλαιο 2 «Τακτικές ἤ ἡ Θρωρία τῆς Μάχης» γράφει: «Ο πόλεμος αποτελεί ένα συνδυ- ασμό πολλών ξεχωριστών εμπλοκών. Ένας τέτοιος συνδυασμός μπορεί να είναι λογικός ή όχι και η επιτυχία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αυτό...» 5.
Ὡς τόσο γνωστό εἶναι καὶ αὐτό ποὺ ἔλεγε ὁ Μέγας Ναπολέων ὅτι, μετά ἀπὸ τὰ πρῶτα λεπτά τῆς ἔναρξης τῆς μάχης, οἱ στρατηγικές θεωρίες σχεδιασμού της σχεδόν καταργοῦνται.
Ὁ ΣΟΥΝ ΤΖΟΥ καθώς και ὁ Μιλτιάδης, Θεμιστοκλῆς, Λεωνίδας, Ξενοφών καὶ Μέγας Ἀλέξανδρος, ἀλλά καὶ ἐπιφανεῖς Ρωμαῖοι Στρατηλάτες προϋπῆρξαν τῶν Βυζαντινῶν, ἐπομένως γεννᾶται τὸ ἐρώτημα ἄν οἱ Βυζαντινοί Αὐτοκράτορες καὶ Στρατηγοί, ὅλη αὐτὴ τὴ Γνώση τοῦ Πολέμου τὴν εἴχαν μελετήσει; Καὶ ἄν τὴν εἴχαν ποιοὶ ἦταν αὐτοὶ; Διότι ο ΣΟΥΝ ΤΖΟΥ λέγει: «Το να είσαι ανίκητος είναι κάτι που εξαρτάται από σένα. Το να μπορείς να νικήσεις τον εχθρό είναι κάτι που εξαρτάται από αυτόν...»4.
Στὴν παρούσα Ἔρευνά μας θὰ ἀναλύσουμε σύμφωνα μὲ τὶς στρατηγικές τῶν ἀνωτέρων τὶς στρατηγικές τῶν Βυζαντινῶν καὶ θὰ προσπαθήσουμε, μελλοντικά, νὰ διερευνήσουμε ἄν οἱ νεώτεροι Στρατᾶρχες ἐφάρμοσαν Βυζαντινές Τέχνες Πολέμου καὶ ποιὲς ἦταν αὐτές.
Πόσο δίκιο έχουν τὰ λόγια τοῦ Κινέζου ΣΟΥΝ ΤΖΟΥ στὸ διηνεκές τοῦ χρόνου; «Ο πόλεμος είναι η σημαντικότερη υπόθεση ενός κράτους, η βάση της ζωής και του θανάτου, το Μονοπάτι (Ταὸ*) για την επιβίωση ή την εξάλειψη. Ως εκ τούτου θα πρέπει να μελετάται και να αναλύεται εκτενώς». Διαβάζοντας τὸ βιβλίο ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟΝ μεταξύ τῶν ἄλλων βλέπουμε τὸν Αὐτοκράτορα Ἰωάννην Κομνηνόν νὰ βαδίζει στὴ δική του Άτραπό (Ταό). Πιὸ συγκεκριμένα διαβάζουμε στὴ σελίδα 1013: «Μὰ ἡ εἰρήνη δὲν βάσταξε πολύ. Ἡ τελευταία ἑξαετία τῆς βασιλείας τοῦ Ἰωάννη Κομνηνοῦ εἶναι γεμάτη πολέμους καὶ ταραχές. Ἡ Ἀσία εἶναι καζάνι ποὺ βράζει. Οἱ Τοῦρκοι ρημάζουν ἀπὸ καιρό σὲ καιρό τὶς Βυζαντινές πολιτεῖες. Οἱ Φράγκοι τῆς Ἀντιόχειας ξεσηκώνονται κάθε τόσο.
ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΟΡΩΝ
*Ταὸ: σημαίνει μονοπάτι, ἀτραπός, δρόμος, εἶναι μία ἀπὸ τὶς βασικές ἔννοιες τῆς κινέζικης φιλοσοφίας καὶ σὲ πολὺ εὐρεία ἑρμηνεία σημαίνει τὸν σωστό δρόμο γιὰ νὰ κάνεις κάτι.
ΠΗΓΕΣ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
1. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΜΠΟΣΙΑ 4 ΤΟ ΕΜΠΟΛΕΜΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ (9ος – 12ος αι.).
2. To Βυζάντιο και οι απαρχές της Ευρώπης ― ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ. GOOGLE pdf.
3. ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΧΡΗΣΤΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗ- ΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ – ΤΟ ΒΗΜΑ 2016. 2014 ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΥΗΝΩΝ.
4. ΣΟΥΝ ΤΖΟΥ Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Γ΄ ΕΚΔΟΣΗ ΛΑΒΥ- ΡΙΝΘΟΣ.
5. ΚΑΡΛ ΦΟΝ ΚΛΑΟΥΖΕΒΙΤΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου