Μεγάλη δημοσιογραφική ἔρευνα για το Βυζάντιο τοῦ Ἰωάνννη Σπ. Λαζαράκου – jlazarkosdim@yahoo.gr
Μέρος Πρῶτο (1ο) Ἡ Εἱμαρμένη τοῦ Βυζαντίου
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ: Σήμερα, 24 Μαΐου 2024 καὶ ἡμέρα Παρασκευή, μὲ τὴ χάρη τῆς Κεχαριτωμένης Παναγίας, Ἀεἰπαρθένου Μαρίας, Θεοτόκου Παντανάσσης, ἐκπληρώνω μία πολὺ παλιὰ ἐπιθυμία μου. Δημοσιεύω στὸν ἔγκριτο ἱστότοπο «Ἡ ΠΙΣΤΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΝ» τὴν ἔρευνά μου γιὰ τὸ Βυζάντιο καὶ ἡ ὁποία ἐμπεριέχει τμῆμα δημοσιευμένων ἐρευνῶν μεγάλων Ἑλλήνων καὶ Ξένων Βυζαντινολόγων, καθὼς ἐπίσης καὶ συγγραφὲς διαφόρων μελετητῶν καὶ ἐρευνητῶν. Ἐπίσης στὴν ἔρευνα ποὺ θὰ δημοσιεύσουμε σὲ πολλὲς συνέχειες θὰ συμπεριλαμβάνονται καὶ ἀναρτήσεις ὰπὸ τὸ Διαδίκτυο. Ὅπὼς γνωρίζουν, οἱ ἀναγνώστες ποὺ ἤδη μὲ γνωρίζουν, τόσο ἀπὸ τὶς ἐπισκέψεις τοὺς στὸν παρόντα ἱστότοπο, ὅσο καὶ σὲ ἄλλους, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸν ἔντυπο Τύπο, πάντα ἀναφέρω τὶς Πηγὲς καὶ τὰ βοηθήματά μου. Αὐτὸ φυσικὰ εἶναι τὸ αὐτονόητο γιὰ κάθε μελετητῆ καὶ ἐρευνητὴ ποὺ δημοσιεύει διάφορες ἐργασίες του καὶ οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται, ἔστω καὶ μερικῶς, σὲ ξένες μελέτες ἢ ἔρευνες.
Ὁ συμπατριώτης μου (Μανιάτης-Πειραιώτης) Καθηγητής, Ἠλίας Γ. Λάσκαρης, στὸ βιβλίο τοῦ «ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ»1 μεταξὺ τῶν ἄλλων γράφει στὸν Πρόλογό του:
«Σήμερα σὲ μὶα ἐποχὴ ἔξαρσης τῶν ἐθνικισμῶν στὴν Εὐρώπη καὶ ἰδιαίτερα στὴν εὐαίσθητη περιοχὴ τῶν Βαλκανίων, νομίζω ὅτι ἡ μελέτη τῆς ἱστορίας καὶ τοῦ πολιτισμοῦ τοῦ Βυζαντίου εἶναι, περισσότερο ἀπὸ ἄλλοτε, ὄχι μόνο ἀναγκαία ἀλλὰ καὶ ἐκτάκτως ἐπιτακτική.
Καὶ τοῦτο διότι τὸ Βυζάντιο ὑπῆρξε μὶὰ μεγάλη αὐτοκρατορία πὸὺ διαδραμάτισε πρωταγωνιστικὸ ρόλο στὴ μεσαιωνικὴ ἱστορία τῆς Εὐρώπης, τῆς Δυτικῆς Ἀσίας, τῆς Βόρειας Ἀφρικῆς, ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνες. Ὑπῆρξε τὸ πιὸ ὄργανωμένό κράτος τοῦ Μεσαίωνα, ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ τετάρτου ὡς τὸ τέλος τοῦ δωδέκατου αἰώνα».
Ἀναμφισβήτητο γεγονὸς εἶναι ὅτι ἡ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία διαδραμάτισε πρωταγωνιστικὸ ρόλο στὴ μεσαιωνικὴ ἱστορία τῆς Εὐρώπης κυρίως, ἀλλὰ καὶ τῆς Ἀσίας καὶ τῆς Βορείου Ἀφρικῆς. Πλῆθος Ἐρευνητῶν – Βυζαντινολόγων τὸ ὰποδεικνύουν αὐτὸ μὲ τὶς μελέτες καὶ ἔρευνές τους. Μεταξὺ αὐτῶν καὶ ὁ Γάλλος καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστημίου τῶν Παρισίων, Charles DIEHL, πoὺ στὸ πεντάτομο ὑπὲρ πολυτελῆ ἔργο του μὲ τίτλο «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΜΗ»2 γράφει: «Ἂν δὲν ὑπήρχε τὸ Βυζάντιο ἡ Εὐρώπη δὲν θὰ γνώριζε τὶς δόξες τῆς Ἀναγεννήσεως».
Ἡ Ἀναγέννηση, ὡς γνωστό, ἀποτελεὶ περίοδο τῆς ευρωπαϊκῆς ἱστορίας (14ος – 17ος αἰώνας), ἡ ὁποία ξεκίνησε ἀπὸ τὴν Ἰταλία καὶ εἶχε κύρια γνωρίσματά της τὴν ἀναβιώση τῆς ἑλληνορωμαϊκῆς ἀρχαιότητας (ἀνθρωπισμός), τὴν ἔκρηξη τῆς ἐπιστημονικῆς γνώσης καὶ τὴν ἄνθιση τῶν καλῶν τεχνῶν, τῆς ποίησης καὶ τοῦ θεάτρου.3
Ἐπίσης ἡ πρὸ τῆς Ἀναγεννήσεως Ἐποχὴ τοῦ Μεσαίωνα εἶναι ἡ περίοδος τῆς εὐρωπαϊκῆς ἰστορίας πὸὺ συμβατικὰ ὁρίζεται ἀπὸ τὴν κατάλυση τοῦ Δυτικοῦ Ρωμαϊκοῦ Κράτους (476) μέχρι τὴν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπὸ τοὺς Τούρκους (1453) καὶ ἀποτελεῖ τὴ μετάβαση ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα στοὺς νεότερους χρόνους.3
Ἡ Βυζαντινὴ Περίοδος 527-1453 (ἀπὸ τὸν Ἰουστινιανὸ μέχρι τἠν Ἅλωση τῆς Πόλης) ἀποτελεῖ τὴν Τρίτη Περίοδο τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας.4 Αὐτὸ κάνει ἀκόμη πιὸ ἐπιτακτικὸ στοὺς Ἕλληνες νὰ μάθουν σὲ βάθος τὴν Βυζαντινὴ Ἱστορία ποὺ δυστυχῶς λίγοι σήμερα ἔχουν ἐντρυφήσει σὲ αὐτό. Ἐξ’ ἄλλου αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ σπουδαιότερος λόγος τῆς παρούσας δημοσίευσης μας.
Τὸ γυναικεῖο φῦλο τόσο κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ οἰκιστὴ Μεγαρέως, Βασιλέως Βύζαντα (7ο αἰώνα π.Χ.), ὅσο καὶ ἀπό την ἵδρυση τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους (Μ. Κωνσταντῖνος 330 μ.Χ.) ἕως καὶ τὴν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπὸ τόὺς Ὀθωμανοὺς (ἐπὶ Κωνσταντίνου τοῦ Παλαιολόγου 1453), ἐνίοτε οἱ γυναῖκες ἔπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο.
Ἡ γυναῖκα τοῦ Βύζαντα Φιδάλεια, κόρη τοῦ Βαρβύσου καὶ ἀδελφὴ τοῦ Στρόμβου, πάντα σύμφωνα μὲ τὴ Μυθολογία μας, βοήθησε οὐσιαστικὰ τὸν ἄντρα της νὰ νικήσει τοῦς ἐχθρούς του. Λέγεται μάλιστα πὼς ὅταν ὁ Βύζαντας κατεδίωκε τοῦς ἐχθρούς του στὸ ἐσωτερικὸ τῆς Θράκης, ἐπιτέθηκε στὸ Βυζάντιο ὁ Βασιλιᾶς Ὀδρυσσών. Τότε ἡ Φιδάλεια μὲ ἄλλες γυναῖκες ἔσωσαν τὴν πόλη διασκορπίζοντας φίδια στὸ στρατόπεδο τοῦ ἐχθροῦ. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ἡ Φιδάλεια ἀντιμετώπισε καὶ τὸν ἀδελφό της Στρόμβο ποὺ κι αὐτὸς ἐπιτέθηκε κατὰ τοῦ Βυζαντίου ὅταν οἱ ἄνδρες πολεμοῦσαν άλλοῦ. Γιὰ τὴν πράξη της αὐτὴ στήθηκε .ἄγαλμα τῆς Φιδάλειας μὲ τὸ ὄνομα «Γυναικῶν Λιμήν», «Γυναικόπολης» ἢ «Γυναικόςπολις».5
Πολλοὺς αἰῶνες ἀργότερα ἱδρύεται ἡ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία, ἀφοῦ ἡ ἀνθρωπότητα γνώρισε ἀνατολικὲς καὶ δυτικὲς Αὐτοκρατορίες. Ἀπὸ τὴν ἵδρυσὴ τῆς μέχρι καὶ τὴν πτώση τῆς Κωνσταντινούπολης στὴν Αὐτοκρατορία ἔζησαν πολλὲς ἀξιόλογες γυναῖκες καὶ οἱ ὁποῖες σημάδεψαν τὴν πορεία καὶ τὴ μοῖρα της. Ὅπως ἡ Ἁγία Ἑλένη, ἡ Πουλχερία, ἡ Θεοφανὼ καὶ πολλὲς ἄλλες
Τρίτη 29 Μαΐου 1453, ἡ ἀποφράδα ἡμέρα τοῦ Ἑλληνισμοῦ, τῆς Εὐρώπης, τῆς Οἰκουμένης. ἡ Πόλις ἐάλω, ἡ Πόλις ἔπεσε! Ἀλλοίμονο, οἱ Ὀθωμανοὶ τώρα ἔχουν τὴ δυνατότητα νὰ κυριέψουν τὴ Μεσόγειο, τὴ Βόρεια Ἀφρική, τὴ Μέση Ἀνατολή, τὰ Βαλκάνια. Τὴ Δυτική, Βόρεια, Κεντρικὴ καὶ Νότια Εὐρώπη. ἡ Αὐτοκρατορία ποὺ τοὺς ἐμπόδιζε ὑποδουλώθηκε ὁλοσχερῶς, πέρασε στὸ ἱστορικὸ παρελθόν, ὅπως αὐτὴ τῶν Βαβυλωνίων, Μήδων- Περσῶν, Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ Ρωμαίων. ἡ ἱστορία ἔχει καταγράψει γιὰ κάθε αὐτοκρατορία τὴν ἀκμὴ καὶ τὴν παρακμή. Ἔχει καταγραφεῖ λοιπὸν καὶ τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας ἡ ἀκμὴ καὶ ἡ παρακμὴ καὶ τὰ ὁποῖα παρουσιάζουμε, ἤδη, στὸν ἱστότοπό μας, ἡ ΠΙΣΤΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΝ, σὲ συνέχειες. Κρατεῖστε τὰ δημοσιεύματα αὐτὰ, τῆς ἔρευνας γιὰ τὸ Βυζάντιο στὸ ἀρχεῖο σας καὶ θὰ ἔχετε ἔγκριτα στοιχεῖα γιὰ τὸ Κράτος τοῦ Βυζαντίου ποὺ θὰ αφοροῦν τὴ Διοίκησή του, τὴν Οἰκονομία του, τὴ Δικαιοσύνη του, τὸ Στρατὸ καὶ τὴν Ὀργάνωσή του, τὴν ταραχώδη πορεία τοῦ σὲ σχέση μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ Ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τῶν ἁγίων Πατέρων ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους, ἡ κοινωνικὴ καὶ πολιτική του ὀντότητα, ἡ Διπλωματία του, οἱ φίλοι καὶ οἱ ἐχθροί του, καθὼς ἐπίσης καὶ πολλὰ ἄλλα.
Στὶς 11 Μαΐου τοῦ 330 μ.Χ. ὁ Ἅγιος καὶ Μέγας Κωνσταντῖνος ἐγκαινιάζει ἐπίσημα τὴ νέα τοῦ Πρωτεύουσα στὶς ἀκτὲς τοῦ Βοσπόρου. Στὸ Βυζάντιο. Στὶς 29 Μαΐου 1453 μ.Χ. ἡ Πόλις πέφτει στὰ χέρια τοῦ βάρβαρου Ὀθωμανοῦ, Τούρκου Μωάμεθ Β΄ τοῦ λεγόμενου Πορθητῆ. ἡ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία μετὰ ἀπὸ 1123 χρόνια καὶ μιᾶς πραγματικῆς αὐτοκρατορικὴς πορείας, μὲ ὅλα τὰ θετικὰ καὶ τὰ ἀρνητικά, σταμάτησε νὰ ὑπάρχει. δρόμος τῶν βαρβάρων Ὀθωμανῶν ἧτὰν πλέον ἐλεύθερος γιὰ νὰ κατασφάξουν καὶ νὰ κατακυριεύσουν ὄχι μόνο τὰ βυζαντινὰ ἐδάφη καὶ τὶς παλαιὲς κτήσεις τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐκτὸς αὐτῆς φίλους ἢ ἐχθρούς. Λατίνους, Φράγκους, Βησιγότθους, Σλάβους, Πέρσες κ.λ.π. Ὅλὰ αὐτὰ συνέβησαν καὶ ὡς γνωστὸ ἡ ἱστορία τὰ ἔχει ἤδη καταγράψει.
Ἡ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία Μάϊο ἱδρύθηκε ἀπὸ Κωνσταντῖνο καὶ Μάϊο χάθηκε ἐπὶ Κωνσταντίνου. Ἔφθασαν τὰ ὅριά της (Δυτικὰ) στὰ Γάδειρα (Γιβραλτάρ), Μάλακα καὶ Καρθαγένη (Σημερινὴ Νότια Ἱσπανία) ποῦ συνόρευε μὲ τὸ κράτος τῶν Βησιγότθων. Μετὰ τὴ Μασσαλία τοῦ κράτους τῶν Φράγκων καὶ ἀπὸ τὴν Πολόντια, Τουρίνο, Μεδιόλανο (Μιλάνο) ξεκινοῦσε καὶ πάλι ἡ Αὐτοκρατορία ἀνατολικὰ μέχρι τήν Ὀδησσό, τμῆμα καὶ ἐκβολὲς τοῦ Δούναβη, Κωνσταντινούπολη καὶ ἔφθανε πέρα ἀπὸ τὴν Τραπεζοῦντα. Κατέβαινε Νότια περικλείοντας τὴ Συρία - Δαμασκό, ἐδάφη τοῦ σημερινοῦ Ἰράκ, τὰ Ἱεροσόλυμα, ὁλόκληρη τὴν Παλαιστίνη, Ἰὀρδανία, Λίβανο καὶ μεγάλο τμῆμα τῆς Ἀραβικῆς Χερσονήσου. Στὴ συνέχεια ἐπεκτεινόταν Δυτικὰ συμπεριλαμβάνοντας ὅλο τὸ Βόρειο γεωγραφικὸ τμῆμα τῆς Βορείου Ἀφρικῆς μέχρι τις Ταγγέρη καὶ Θεούτα (Ἀτλαντικὸ Ὠκεανό, Στενὰ τῆς Κάλπης ἢ Γιβραλτάρ). Σχὲδὸν ὁλόκληρη ἡ Μεσόγειος ἀνῆκε στὴ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία.
Στὴν Αὐτοκρατορία βασίλευσαν πολλοὶ Αὐτοκράτορες Θρᾶκες, ἀκόμη καὶ ὁ ἔνδοξος Ἰουστινιανὸς Α΄ (527- 565 μ.Χ.), σύμφωνα μὲ τὸν Μεγάλο Ρῶσο Βυζαντινολόγο Vasiliev (Βασίλιεβ). Ὅμως οἱ Δυτικοὶ ἀπὸ τὴν ἐποχὴ ἀκόμη τῆς ἵδρυσής της τὴν πολέμησαν λυσσαλέα. Θὰ τολομούσαμε νὰ ποῦμε πὼς ἀκόμη καὶ σήμερα τὴν πολεμοῦν, ἀφοῦ καὶ ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, χωρὶς κανέναν σεβασμὸ στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἱστορία, ἀφήνει ἐκτὸς τῆς ἱστορίας της, τὴν Ἀρχαία Ἑλληνικὴ καὶ Ρωμαϊκὴ καὶ την ἵδρυση τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας ξεκινῶντας ἀπὸ τὸν σφετεριστὴ τοῦ τίτλου τοῦ «Αὐτοκράτορα» Καρλομάγνο.
Παράδοξο τῆς Βυζαντινῆς Εἰμαρμένης γιὰ πολλοὺς ἐρευνητὲς καὶ μελετητὲς τῆς Βυζαντινῆς ἱστορίας ἀποτελεῖ ὅτι ἡ Αὐτοκρατορία τοῦ Βυζαντίου ἱδρύεται μῆνα Μάϊο (11 Μαΐου 330 μ.Χ.) ἀπὸ τὸν Μέγα καὶ Ἅγιὸ Κωνσταντῖνο καὶ μέσα στὴν τραγικὸ ξεπεσμό της (θρησκευτικό, κοινωνικοπολιτικὸ καὶ οἰκονομικὸ) τὸ 1453 29 Μαΐου πέφτει στὰ χέρια τοῦ ἐξαιρετικὰ βάρβαρου κατακτητῆ. Τελευταῖος Αὐτοκράτορας καὶ πάλι Κωνσταντῖνος, ὁ τραγικός, ἀλλὰ καὶ τόσο ἡρωϊκὸς Παλαιολόγος!
Μὶα ἐντελῶς ἰδιαίτερη ἱστορικὴ πορεία πὸὺ ὀφείλουμε ὄχι μόνο οἱ σημερινοί Ἕληνες νὰ γνωρίσουμε ἀλλὰ καὶ ὁ κάθε ἄνθρωπος πὸὺ θέλει νὰ συγκαταλέγεται στοὺς μορφωμένους.
Διαβᾶστε στὸ ἐπόμενο:
Ἡ ἵδρυση τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ ὅσα χαρακτήριζαν τὴ νέα αὐτοκρατορία.
Ἡ κρίση τῆς εἰσβολῆς τῶν βαρβάρων.
Συνεχίζεται
1. ΗΛΙΑ Γ. ΛΑΣΚΑΡΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ – ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΜΟΣ Α΄ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ – ΠΕΡΑΜΑ 1999.
2. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΜΗ – Charles Diehl- ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΗΛΙΑΚΗ ΑΘΗΝΑ 2002.
3. ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΧΡΗΣΤΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ – ΤΟ ΒΗΜΑ 2016 Δ.Ο.Λ.
4. Π. Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ ΤΟ ΕΓΚΟΛΠΙΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΝΕΟΣ ΛΟΓΟΣ» ΑΘΗΝΑ.
5. ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΣ ΤΟΜΟΙ «ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΕΣ» - ΗΛΙΑ ΛΑΣΚΑΡΗ BVZANTIC
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου